بیابان گردی و کویر نوردی، یکی از ظرفیت های ممتاز گردشگری در ایران چهار فصل است و مخاطبان داخلی و بین المللی فراوانی دارد. یکی از جاهایی که از جمله مناطق اکو توریسم مطرح کشور به شمار می رود، کویر سوزان ریگ جن در جنوب استان سمنان است که ما را بر آن داشت تا گشتی در این کویر که مثلث برمودای ایران هم نامیده می شود، بزنیم.
کویر ریگ جن (Rig Jen desert) را یکی از اسرار آمیز ترین نقاط کشورمان می نامند و به همین خاطر، برخی ها به آن نام مثلث برمودای ایران داده اند. جایی که در سال های اخیر با استقبال گردشگران داخلی و خارجی مواجه شده و به نظر می رسد با برند سازی بهینه این مقصد، می توان گردشگری بیابان را توسعه داد و سبب رونق مناطق اطرافش نیز شد.
ریگ جن، جاییست که هم ظرفیت های اکو توریسم جالبی دارد و هم مناطق اطرافش، از قابلیت های گردشگری جذاب و جالبی برخوردار است که در شکل زیر مشاهده می کنید و نام برخی ارائه شده است. نام اصلی این منطقه کویری وهم انگیز و پراسرار “ریگ جن” است؛ جن به معنای پوشیده و مخفی. اطلاق کلمه ریگ به این منطقه این تصور را در ذهن شنونده ایجاد می کند که تمام منطقه را شن های روان پوشانده.
در حالی که قسمت عمده آن باتلاق های نمکی و کویرهای مسطح پفکی بوده و به همین خاطر، جایی ناب برای گردشگری در همه فصل های سال به خصوص پاییز محسوب می شود که هوا کمی خنک تر گشته و روزهای وحشتناک داغ تابستان را حس نخواهید کرد.
در اطراف ریگ جن، مناطق گردشگری جذابی وجود دارد. کویر های رسی شرق ریگ جن، جاییست که تورهای گردشگری داخلی و خارجی بسیاری به آن جا می روند تا فضای اسرار آمیز ترین نقطه سوزان ایران را تجربه کنند. کوه زرومند در جنوب شرقی و هم چنین کوه نخجیر در شمال غربی منطقه ریگ جن، دو قابلیت کوهنوردی است که در اختیار گردشگران طبیعت نورد ایرانی خواهد بود.
دشت نخجیر و هم چنین پارک ملی کویر در سمت غربی منطقه ریگ جن در دسترس است که گردش در آن را نیز در صورتی که به این منطقه ترسناک سفر کردید، توصیه می کنیم.
اگر درباره موقعیت جغرافیایی این منطقه میخواهید چیزی بدانید باید عرض کنیم که در واقع در محدوده اقلیمی مرکز کشور بوده و در بخش غربی دشت کویر قرار دارد. شمال آن، جاده نظامی سمنان به معلمان، ارتفاعات کوه گوگرد و شهرستان گرمسار واقع شده است.
گرمسار و استان سمنان، یکی از مقصد های گردشگری جالب کشور به حساب می آیند که توصیه می کنیم در پاییز، سری به پایتخت نان های سنتی ایران بزنید. گسترش ریگ جن از شمال غرب به جنوب شرق است و وسعتی در حدود ۳۸ هزار کیلومتر مربع دارد.
داستان اسرار آمیز ترین کویر ایران
گردشگران زیادی به دنبال کشف ناشناخته ها و ایجاد هیجانند و واهمه ای از دل به دریا زدن و خطر کردن ندارند. در این میان اگر با افسانه و شایعه ای در مورد مکان خاصی مواجه شوند چه بسا کنجکاو تر شده و انگیزه بیشتری برای رفتن به مقصد مورد نظر در وجودشان ایجاد شود. یکی از این مکان ها منطقه ای است که بر آن نام “مثلث برمودای ایران” را نهاده اند.
کویر، همیشه جای عجیب و از نظر برخی ها، منطقه ای اسرار آمیز است. سکوت و زیبایی کویر، خیلی ها را عاشق کویر نوردی کرده است و ایران هم، مقصد های کویر نوردی نابی را در اختیار عاشقان اکوتوریسم قرار می دهد. شب های کویر، بسیار نوستالژیک و برای عاشقان نجوم، فرصت های رصد عالی را در اختیارشان قرار می دهد.
رقص ستارگان آسمان کویر، فرصتی ناب است که در کم تر جایی می توان مشاهده نمود. شاهکار خلقت را در کویر. راحت تر لمس خواهید کرد. کویر، ساده است. اما در نهایت سادگی، پر رمز و راز است و راز های ناشناخته ای را در دل خود جای داده. اگر چه کویر زیباست، اما باید با توسعه کویر مقابله کرد.
حتما نام مثلث برمودا را شنیده اید مکانی وهم انگیز که هیچ مسافری از آنجا بازگشت نداشته است. مثلث برمودا که به نام مثلث شیطان هم معروف گشته حدود منطقه ای در ناحیه غربی اقیانوس اطلس شمالی است که گفته می شود شمار زیادی کشتی و هواپیما در این منطقه ناپدید شده اند.
برخلاف مثلث برمودای اقیانوس اطلس، مثلث برمودای ایران در قلب کویر مرکزی واقع شده، منطقه ای کویری و پر از تپه های شنی و باتلاق های نمکی و از صعب العبورترین نواحی دنیا است. افسانه ها و گفته های مردم محلی حاکی از آن است که این سرزمین نفرین شده و پایگاه شیاطین و ارواح پلید گشته. مردمی که در همسایگی این کویر زندگی می کنند می گویند هر کسی وارد این سرزمین شده زنده نمانده و از نظرها ناپدید گشته. احتمال این می رود که این افراد درون باتلاق های نمکی گرفتار شده و یا از تشنگی تلف شده اند. به همین علت به این کویر لقب مثلث برمودای ایران را داده اند.
هیچ گونه چشمه یا چاه آبی در این منطقه وجود ندارد. در بیشتر نقشه ها نامی از این منطقه نبرده اند. تنها دو کویرشناس اروپایی در گذشته در کتاب های خود به وجود چنین کویری در ایران اشاره کرده بودند.
ریگ جن در نزدیکی گرمسار قرار دارد. شرق منطقه ای حفاظت شده در شمالش انارک و جندوق قرار گرفته است. باتلاق های سهمگینی که در اطراف این منطقه است، خیلی ها را به سمت مرگ کشانده و باید مراقب بود. در جای جای ریگ جن، می توانید رسوبات نمک زیادی را مشاهده کنید که در واقع از دامنه های فرسایش رشته کوه های البرز نشات گرفته اند.
گل و لای و لجن های باتلاقی ریگ جن، اگر چه خطرناک است، اما خیلی از شهروندان خوش نشین را که عادت به پاساژ نوردی و کافی شاپ گردی دارند، به سمت خود جلب می کنند تا واقعیت های طبیعی را از نزدیک ببیند. در ریگ جن، چیزی که وجود ندارد حیات و موجود زنده است و شاید تا کیلومتر ها، جز مار و برخی حیوانات، چیز دیگری نبینید.
کسانی که به ریگ جن سفر کرده اند، جز ماسه و باتلاق و شن زار و شب های عجیب، چیز دیگری در این منطقه ندیده اید. هیچ آبی در ریگ جن در دسترس نیست و در قسمت جنوب شرقی آن، تپه های ماسه ای قرار دارد که به نام دم ریگ جن معروف شده اند.
سنگ های سیاه رنگی که در قسمت بیست کیلومتری جنوب مرکز ریگ جن قرار دارد، مملو از سرباره های ذوب فلزات معدنی بوده که از ارتفاعات کوه ملاهادی و معادن منطقه استخراج شده است و به همین خاطر، ریگ جن را می توان منطقه ای برای امور فلزات و معادن نیز دانست.
بله! درست حدث زدید. ریگ جن از آب خالیست. اما در واقع این طور نیست! این منطقه خشک کویر مرکزی کشورمان، چند چشمه آب شور و تلخ دارد. فاصله آنها با هم بسیار است و باید با راهنمای وارد به این محدوده سفر کنید تا آن ها را مشاهده نمایید. البته در حاشیه ریگ جن، حبله رود واقع شده که بزرگ ترین رودخانه شمال شرقی منطقه بوده و ناگفته نماند که در جریان است. بنابراین خیلی هم ریگ جن خالی از آب نیست.
منطقه رود سرده که بخشی از منابع آبی ریگ جن را تشکیل می دهد در نزدیکی این محل قرار دارد و در کنار رودخانه ورگی واقع شده که از ارتفاعات کوه گوگرد سرچشمه می گیرد. رودخانه ای به نام رامه یا تنگ چهار طالق از جمله دیگر منابع آبی اطراف ریگ جن به شمار می رود که در واقع فصلی بوده و در برخی از زمان های سال، پر آب است.
البته باید عنوان کنیم که در بخش شرقی و جنوبی این منطقه، رودخانه زرومند از ارتفاعات زرومند سرچشمه می گیرد و با دیواره دم ریگ در خطی موازی و در جهت شرقی-غربی به ریگ جن می ریزد.
چند توصیه برای سفر به ریگ جن
۱- منطقه کویری ریگ جن، از مناطق بکر گردشگری روستایی و بیابانی کشور است و برای سفر به آن، می بایست حتی المقدور به همراه راهنمای وارد و یک فرد آشنا به محل باشید تا مشکلی برای شما پیش نیاید.
۲- راه های دسترسی گوناگونی به ریگ جن از سمت گرمسار و دیگر نقاط وجود دارد که از “گوگل مپس” آن ها را حتما پیش از عزیمت به این منطقه اسرار آمیز درآورده و بررسی کنید.
۳- سفر به کویر، نیاز به تجربه کویر نوردی دارد. کویرنوردی، همانند غار نوردی و صخره نوردی، آدم خاص خود را می طلبد و با جنگل نوردی و پاساژ نوردی متفاوت است. اگر برای نخستین بار تجربه کویر نوردی را می خواهید داشته باشید، از سفر به این منطقه خودداری کنید یا حتما با موسسات رسمی گردشگری سفر کنید.
۴- استفاده از خودرو های ۴ دیفرانسیله برای سفر به این منطقه زیبا حتمی است.
۵- اقامت شبانه در ریگ جن برای مشاهده ستاره ها و آسمان رویایی آن توصیه می شود.
۶- شن های کویری، افیونی برای لنزهای دوربین و حتی چشم های شماست. حتما با تجهیزات محافظتی کامل به این نقطه بروید.
۷- مراقب پوست خود باشید. کسانی که به این منطقه رفته اند به خصوص در نیمه اول سال، از آسیب دیدگی پوست به خاطر عدم استفاده از کرم های محافظتی مخصوصا با ضریب UV بالا می نالند. شما از این تجربه استفاده کنید.
۸- وسایل دیجیتالی مانند GPS و اتصال گوشی به GPRS را فراموش نکنید. مشکلی بابت پوشش اینترنت ندارید.
۹- در سفر به ریگ جن، چه گروهی و چه انفرادی، حتما برای چند روز آب و غذا داشته باشید که اگر احیانا مجبور به اقامت شدید، به مشکل خاصی بر نخورید.
۱۰- احتمال فرو رفتن در باتلاق را فراموش نکنید. حتما تیمی به این نقطه سفر کنید و همراهی با راهنمای مجرب هرگز فراموش نشود.
۱۱- اهالی می گویند که وقتی شتر ها هم به این نقطه ترسناک می رسند، می ایستند و حرکت نمی کنند. پس حتما تنهایی سفر کردن را از ذهن خود خارج کنید.
